۱/۲۹ تا ۸/۲ ۱۳۸۴
جهانی شدن برای خیر مشترک
وزارت کشور و جامعه سیک‌های کنیا، و موسسه جهانی شدن برای خیر مشترک
افریقا- کنیا
چهارمین کنفرانس از کنفرانس‌های بین‌المللی با حضور آقای باقر طالبی دارابی مشاور موسسه گفت‌وگوی ادیان و عضو هیئت تحریریه اخبار ادیان
:: فهرست عناوین مرتبط :
دگرپذیری ره‌آورد دین‌پژوهی:
مورد پژوهی ایران مقاله آقای باقر طالبی دارابی در چهارمین کنفرانس جهانی شدن برای خیر مشترک
این بار با نام افریقا و جهانی شدن برای خیر مشترک و زیر عنوان “در جست‌وجوی صلح وعدالت” در شهر کوچک کریچو در کشور کنیا شرکت‌کنندگان ِ دلمشغول این موضوع را گردهم آورد تا جهانی شدن را از نگاه میان دینی و نیز با توجه به اوضاع و احوال محلی به بررسی بنشینند و از این رهگذر راهی به سوی “صلح و عدالت” که اساسی‌ترین “خیر مشترک” جوامع بشری است، ترسیم کنند.
تاریخچه:
“جهانی شدن برای خیر مشترک” اندیشه‌ای پرورده شده در ذهن یک ایرانی مقیم انگلستان است که سالها در دیار غرب به تحصیل و تدریس (البته به طور تخصصی در اقتصاد) مشغول است. دکتر کامران مفید تجربه‌اش را به کمک تفکر فرستاد و با همکاری و همفکری دیگرانی که دلمشغول اخلاق، دین و معنویت و در سوی دیگر جهانی شدن، صلح، عدالت و شناخت متقابل و همکاری‌های مشترک هستند، اولین نشست را در شهر آکسفورد برگزار کرد.
مرکز و وب سایتی با همین نام بنا نهاد و در آغاز شاید آرمان بلند و ابزار نارسا و اندک بودند، اما او با الگو گرفتن از فرهنگ ایرانی که
“همت بلند دار که مردان روزگار
از همت بلند به جایی رسیده‌اند”
اینک چهارمین کنفرانس را برگزار کرد و پنجمین را در ایالت اوهایوی امریکا برگزار خواهد کرد. کنفرانس دوم در مسکو برپا شد و سومی سال گذشته در دبی در امارات متحده عربی.
تجربه برگزاری سه نشست این بار در افریقا این سبقه تاریخی را محکم‌تر ساخت و با برگزاری این نشست که ظاهرا در مقایسه با نشست‌های قبلی متفاوت و گسترده‌تر بود، برگزاری خوب اجلاس پنجم را نوید می‌دهند.
نشانه اینترنتی: www.commongood.info
گزارشی از یک کنفرانس جهانی
درباره افریقا و کشور کنیا
قرن‌ها بود که بر قاره افریقا برچسب ناروای “قاره تاریک ” می‌زدند. استعمار بر دوش کشورها و مردمان این دیار سنگینی می‌کرد و فقر و اقتصاد نابسامان همچنان آن را از پای درمی‌آورد.
سرزمین غنی آن، غنای زمینی و دریایی، طبیعت خیره‌کننده، معادن طلا و ذخایر بزرگ زمردش هم موجب بردگی اهالی این دیار شد و سوداگران مرگ و نیستی بر دوش همین مردمان سایه سرمایه‌های ارزشمندشان را برای خود حمل کردند و به دیار متمدن و متمول غرب سرازیر ساختند. قدهای برافراشته برای استقلال و خروج از سلطه بیگانگان اینک در زیر بدیهی‌های سنگین همان استعمارگران خمیده شده است. غربیان برنامه “بهبود بدیهی‌های افریقا غرب” را بوق کردند. اما همچنان این کشورها در زیر فشار سودهای آن بدیهی قرار دارند.
کشور کنیا در شرق افریقا زیر سلطه استعمار بریتانیا بوده است. شهر نایروبی، پایتخت آن بزرگ‌ترین شهر این کشور است. از جمله شهرهای بزرگ این کشور شهر بندری مومباسا در کنار اقیانوس هند است که اکثریت جمعیت آن مسلمان هستند. کنیا را “گهواره بشر” و نیز به لحاظ زیبایی “عروس افریقا ” می‌گویند؛ سرزمینی سرسبز با جغرافیایی متفاوت، در غرب کوهستانی و در شرق در سطحی بسیار پست. روی خط استوا قرار دارد و از چهار فصل سال تمام سالش یک نوع فصل دارد گرم و مرطوب و اغلب همراه با باران در مناطق ساحلی بسیار مرطوب.
تاریخ کنیا تا حد زیادی تاریخ جامو کنیاتا است؛ رهبری که تمامی نژادها و قبایل را برای جنگ و مبارزه آزادی‌بخش متحد ساخت؛ روزنامه‌نگاری که اولین نشریه بومی را به عنوان صدای مطالبات مردم آن دیار منتشر کرد؛ نویسنده‌ای که اولین اثر را درباره ملتش نوشت؛ معلمی که درس عشق و محبت داد. کنیاتا که به زبان سواحلی از او به Toa ya kenaya یعنی “نور کنیا” یاد می‌کنند، پدر استقلال این کشور. او نور استقلال را بر این سرزمین تاباند. همین ستاره و چراغ و استاد با زنی از تبار انگلیس که از زنان دولتمردان حاکم دوران استعماری بود، ازدواج کرد و از این وصلت فرزندانی دو هویتی پدید آمدند.
سیک‌ها و اعتقادات آنها
آیین سیک یکی از جوان‌ترین ادیان زنده جهان است. پانصد سال قبل در منطقه پنجاب هند شکل گرفت. بسیاری از معتقدان به آیین در همین منطقه حاصلخیز زندگی می‌کنند؛ منطقه‌ای در دامنه کوه‌های هیمالیا در شمال غربی هند. گفته می‌شود حدود ۱۴ میلیون سیک در دنیا پراکنده‌اند. از جوامع سیک در کشورهای دیگر باید از جامعه سیک‌ها در بریتانیا، ایالات متحده امریکا، کانادا، شرق افریقا، امارات متحده عربی، ایران، مالزی و هنگ کنگ نام برد. سیک‌ها اگر چه ۲ درصد جمعیت هند را تشکیل می‌دهند، اما کاملا به چشم می‌آیند. آنچه آنها را برجسته و نمایان می‌سازد، کارهای اخلاقی است که بخشی از دین آنها و نشانه‌های دینی آنهاست. شمار زیادی از نیروهای نظامی هند را سیک‌ها تشکیل می‌دهند؛ افسرانی در لباس سرباز و فرمانده و خلبان و سیک‌ها در سراسر جهان به کارهای فنی، تجارت، تحصیل و بسیاری از حرفه‌های پر درآمد دیگر اشتغال دارند.
تشخیص سیک‌ها کار دشواری نیست. در نام هر مرد سیک singh (سینق) به معنای “شیر” یا “شیر دل” و در نام هر زن سیک kaur (کایور) به معنای “ملکه” وجود دارد. زنان و مردان سیک دستبندی فلزی به دور مچ دست راست به عنوان نشان دینی دارند. مردان سیک را اغلب می‌توان با عمامه‌ای سفید یا سیاه بر سر، و ریش‌های بلند شناسایی کرد. آنان خنجری نیز در زیر لباس مخفی می‌کنند. بنابراین هر سیک پنج نشانه که به fiveks ( پنج کا) معروفند، دارد.
ده گورو به معنای استاد یا معلم سلسله بنیانگذاران آیین سیک هستند. نخستین آنها ناناک است پس از دهمین حاکمیت مقام گورویی اعلام شد و کتاب گورو و گرانث (Guru Grauth) گوروی مکتوب برای همیشه اعلام گردید و پیروی از تعالیم و آموزه‌های کتاب که بیش از ۱۴۰۰ صفحه دارد و حاوی اشعار و سروده‌های گوروها و برخی از بزرگان عرفان آموزه‌های هندو و اسلام است، سر لوحه کار این آیین شد. ارزش قرائت این کتاب چنان است که هر ۲۴ ساعت یک بار در معابد سیک به نام گورو دوآرا (Gurudeura) توسط چند نفر به طور نوبتی قرائت می‌شود.
آیین سیک بر سه اصل یا اعتقاد اخلاقی – دینی یا رسم و آیین مذهبی استوار است. سِوا (Seva) لانگار (Langar) و سانگات (Sangat). این سه اصل سه باور اساسی و مقدماتی سیک‌ها را تقویت کرده است. اعتقاد به تساوی، رفاقت و تواضع و فروتنی.
سِوا، خدمت‌رسانی به اجتماع مذهبی، جامعه و دیگران است. آنان با خدمتکاران متواضعانه و بدون هرگونه چشم‌داشت به همدیگر بویژه دیگران راه طهارت باطن و خودسازی را طی می‌کنند.
لانگار، غذای جمعی یا محلی که این غذا در آن پخته می‌شود. لانگار یکی از اجزای اصلی آیین سیک و از مناسک اصلی آنان است. سمبل تساوی حقوق همه و هم‌خانواده بودن تمامی آدمیان است. وقتی از دیگران و خودشان در لانگار و با لانگار پذیرایی می‌کنند، گویی تمام وجودشان را در طبق اخلاص گذاشته تقدیم همدیگر و دیگران می‌کنند. آنان برای صرف لانگار رسمی دیگر نیز دارند و آن قرار گرفتن در یک صف و ردیف بدون توجه به جایگاه و مقام و منزلت افراد است، پنگات صف شکسته شدن عناوین اعتباری و سیر و سیراب شدن از غذای جمعی و خلوص اجتماعی است.
سنگات، اجتماع مذهبی نیایش جمعی است. گردهم‌آیی مذهبی در مکانی مقدس که یکی از مهمترین بخش‌های دینی آنهاست. می‌گویند ناناک به هر کجا که قدم نهاد سنگات بر پاشد و هر کسی می‌توانست در این مراسم نیایش مشارکت جوید. عملی روحانی و اخلاقی که به گفته ناناک از طریق آن هرکسی می‌تواند به مخزن نام الهی راه یابد و هم‌نشینی و همراهی با خدا نورانی شود.
این سه نهاد که ناناک برقرار ساخت، ساختار دینی و اجتماعی اصلی آیین سیک شده است. با این سه، جامعه سیک در بسیاری از جاها به مردمانی زحمت‌کش، همدل، خالص، خیر و نیکوکار تبدیل شده‌اند که خدمت رسانی آنها، غذای آنها و نیایش آنها شامل همه می‌شود و از همه کس از هر دین و آیین و مسلکی دریغ نمی‌داند.
در دو تجربه بارسلونا و کنیا عمل به این سه اصل را شاهد بودم و حس کردم. خدمت به مسلمانان، تغذیه جسمی آنها و در نهایت تغذیه روحی.
چگونگی برگزاری کنفرانس
چهارمین کنفرانس بین المللی جهانی شدن برای خیر مشترک با تعقیب عدالت و صلح در افریقا در شهر کوچک کریچو در کشور کنیا برگزار شد . مشارکت وزارت کشور کنیا در برپایی این کنفرانس با حضور وزیر کشور در جلسه افتتاحیه و اعلام آغاز به کار رسمی کنفرانس از سوی وی نشان می دهد که وودی آوودی وزیر کشور این دیار سیاه تا چه حد برای این برنامه اهمیت قائل است . وی که درحاشیه ی افتتاح کنفرانس کلنگ ساخت مرکز علمی و تفریحی جامعه سیک ها را نیز به زمین زد ، اظهار امیدوری کرد که کنفرانس بتواند در راه شناساندن صلح و عدالت و تبیین چهره زشت تبعیض , ظلم و تروریسم موفق باشد .
دیگر دستاندرکاران و برگزار کنندگان این کنفرانس دکتر کامران مفید ایرانی الاصل مقیم انگلیس و رئیس مرکز جهانی برای خیر مشترک است . وی سالها پیش ایران را ترک کرد و اینک پس از طی دوره های تحصیلی در کنار همسر انگلیسی اش در شهر کاونتری در نزدیکی های پایتخت انگلستان زندگی می کند .رشته اش اقتصاد است و به گفته ی خودش دلمشغول خیر مشترک و صلح و دوستی تمامی جوامع است و از این رو با ایجاد این مرکز و برگزاری کنفرانس های بین المللی این هدف را تعقیب می کند . کامران مفید ، البته بدون معاضدت و پشتیبانی رهبر معنوی سیک های انگلستان و کنیا که در بیرمنگام مستقر است قادر به برگزاری این کنفرانس ها نبود . خود او می گوید از اولین اجلاس در آکسفورد تا این چهارمین نشست همیشه باباجی ( Baba ji) عنوان دینی رئیس معنوی سیک ها یار و پشتیبان او بوده است . سرمایه ی جامعه سیک و اوج همکاری , خدمت رسانی و هم نوع دوستی باباجی که در عمل هر کسی شاهدش بود , این همکاری را مستدام ساخت و شرکت کنندگان را دلگرم .
سه کنفرانس پیشین ابتدا در آکسفورد ، دومی در سنت پیترز بورگ روسیه و سومی سال گذشته در دوبی برگزار شد . پنجمین کنفرانس نیز در هاوایی امریکا برگزار خواهد شد . شرکت کنندگان خارجی عمدتا از کشور امریکا و کشورهای انگلستان ، امارات , ایران , هند , تانزانیا , اوکاندا, سوئیزرلند و برخی دیگر از کشورهای افرقایی , آسیایی و اروپایی بوده اند .
مباحثات نیز متنوع و سخنرانان از موضوعات مختلف سخن گفتند . در مجموع می توان گفت تمامی آنان که از دیار غرب آمده بودند نگاه مثبتی به جهانی شدن داشتند و اغلب افریقایی ها و حتی بیشتر آنان که از کنیا درکنفرانس حضور داشتند و سخن گفتند جهانی شدن را چندان خوش یمن نمی دانستند .
پروفسور علی مزروعی معروف به ستاره افریقا از مهمانان برجسته ی این کنفرانس بود . وی که در کنیا زاده شده است و تحصیلاتش را در غرب گذرانده است اینک مقیم امریکاست و در عرصه علوم سیاسی که رشته تحصیلی اش می باشد , صاحب نظر می باشد . برخی از ایرانیان مقیم امریکا از جمله برادران صدری (محمد و احمد ) , دکتر کمالی پور , کیوان طبری نیز در این کنفرانس سخن گفتند و برخی جلسات را اداره کردند.
حضور ایرانیان مقیم امریکا و نیز کامران مفید به عنوان برگزار کننده نشان داد که دانش و فرهنگ و خرد ایرانی همیشه حرفی برای گفتن دارد .
سردبیران مجله میان دینی Insight که اخبار ادیان در شماره های پیشنین به معرفی آن پرداخته است و در مواردی از محتوای آن استفاده کرد و در مجله آورده است از ؟؟؟؟ این کنفرانس بودند . پیگیری پروژه اخلاق جهانی هانس کونگ در جلسه ای جمع بندی مباحثات بین ادیانی کنفرانس , جیم کنی و آلن رایس را با این نظریه مرتبط نشان داد . مارکوس برایبروک کشیش انگلیسی نیز که حدود ۴۰ اثر در زمینه ادیان و گفت گوی ادیان نوشته است با همین طیف همکاری دارد .
کنفرانس در فضای زیبای محوطه گورودوآ برگزار شد و جهانی شدن برای خیر مشترک در فضایی بحث آیین سیک به جای جامعه افریقا بیشتر به چشم می آمد و برجسته بود . اما باز باید قدردان همین تلاش و خدمات دهی آنان بود که مقیمان دیار غرب متمول و آسیایی های نسبتا غنی را به آن دیار بردند و با درد و رنج و فقر افریقایی های مظلوم آگاه ساختند .
هرگاه که از محوطه برگزاری کنفرانس خارج می شدند , با جامعه واقعی و زندگی حقیقی کنیایی ها مواجه می گشتند , آنان که در مزرعه های کشت چای در حوالی شهر کریچو کار می کردند , زمین هایی که همه اش تحت مالکیت دولت , شرکت دولتی ـ خصوصی و افراد و نهاد های خصوصی است و به نظر می رسید سیک های آن منطقه صاحبان اراضی بودند و کارفرما و اهالی آن دیار کارگرانی برای آنان , اما باز باید قدردان سیک ها بود که در اوج فقر و نداری مردمان آن دیار با این کار شغلی فراهم آوردند و کمکی به امرار معاش مردمان آن شهر می کنند .
موضوعات مطرح شده در کنفرانس
بیش از ۴۶ سخنران اصلی به ارائه مقاله پرداختند و در موضوعاتی مانند :
افریقا و جهانی شدن برای خبر مشترک
دین , فرهنگ و جهانی شدن برای خیر مشترک
گفتگوی میان ادیان و جهانی شدن
اخلاق , معنویت و خیر مشترک در عصر جهانی شدن
نگاهی انسان گرایانه به جهانی شدن
چشم اندازهای سیاسی و فلسفی جهانی شدن
ایمان و توسعه در عصر جهانی
حقوق بین الملل و جهانی شدن
رسانه ها , گزارشگری و جهانی شدن
کنفرانس پس از چهار روز با جمع بندی و صدور بیانیه به پایان رسید . این بیانیه که اولین بیانیه در این سلسله کنفرانس ماست به امضای تمامی شرکت کنندگان رسید . ابتدا متنی تهیه شد و آن را برای نظرخواهی در اختیار هم قرار دادند سپس کمیته ای شکل گرفت و در آن به تصویب نهایی رسید . متن بیانیه به انگلیسی است و در وب سایت مؤسسه گفتگوی ادیان وجود دارد .